ICH BIN EIN EX-STOTTERAAR!
Ik ben een ex-stotteraar. Wanneer ik het
hoofdredactioneel commentaar in het NRC lees bestaat een dergelijke soort
niet. ’Met Stotteren kun je leren overweg te gaan, maar over gaat het niet
helemaal’ en in het artikel van Sander Voormolen (NRC 24 Febr.11) mag ik lezen:
‘’Stotteren is sterk genetisch bepaald’’ en ‘’vloeiend speken wordt bij volwassen
stotteraars nooit meer automatisch’’. Men poneert hier zelfs het bestaan van
een stottergen. Het NRC keert hiermee terug naar ouderwetse deterministische
opvattingen uit ‘nieuw’ Amerikaans onderzoek. Zoals in de jaren 60 de ‘maakbare
mens’ werd uitgevonden, keren we anno 2011 terug naar een wetenschappelijk
paradigma uit de jaren 50. Conservatief ideologische axioma’s, die verkocht
worden als ‘vernieuwde’ wetenschappelijke inzichten.
Op basis van harde empirische feiten is er in
de ‘stottergeschiedenis’ echter sprake van ‘maakbaarheid’ ofwel ‘stotteren’
is gewoon te genezen middels een ademhalingstherapie. Ik herinner me nog de
ontmoeting met ex-operazanger Del Ferro. We schrijven 1981 Amsterdam-Zuid.
Hij stelde met plomp zelfvertrouwen. ‘Stotteren gaat over het vastzetten van
je middenrifspier en als je die leert beheersen dan ben je er vanaf. Hoe doe
je dat? Gewoon door te leren ademhalen en daar hebben wij hier oefeningen
voor’. Verfrissend na alle psychologische, linguistische en genetische kletspraat.
Het klinkt natuurlijk wat simpeler dan het in de praktijk was, maar die ademhalingstherapie
werkte wel, bij mij, maar in min of meerdere mate bij iedereen die meedeed.
Had ik tijdens mijn stotterperiode moeite met
mondeling taalgebruik. Nee, ik was extreem verbaal talig. Had ik last van
faalangst? Beduidend minder dan gemiddeld. Had ik moeite met spreken in het
openbaar? Integendeel, ik nam altijd als eerste het woord. Ben ik psychologisch
onzeker? Allerminst.
Als er een stottergen is, dan moet ik hem vast hebben, maar een stottergen
is een nieuwe religie. Ik kan niet bewijzen dat ik het gen niet heb net zo
min als ik kan bewijzen dat god niet bestaat. Maar de empirische feiten in
mijn leven wijzen wel een andere kant op. Het is schijnbaar mogelijk je stotter
volledig te overwinnen en tekstacteur te worden. In mijngeval een tekstacteur,
die zich toelegt op het feilloos opvoeren van de moeilijkste literaire en
poëtische teksten uit de Nederlandse letterkunde. Uit recensies in ook
het NRC Handelsblad mag ik afleiden dat ik daarin redelijk succesvol was.
Heb ik nog wel eens last van een stotterblokkade? Eigenlijk nauwelijks. Wanneer
ik me voorstel dat ik de rol van George VI zou mogen spelen in de terecht
bekroonde film ‘The Kings’ speech’ zou ik moeite moeten doen om het me weer
te herinneren. Hoe voelde het ook weer om echt te stotteren?
Ik ben niet de enige ex-stotteraar, die van spreken in het openbaar zijn beroep heeft gemaakt. Er zijn veel acteurs met enige stotterachtergrond, die nu extreem verbaal met taal goochelen. Misschien mogen die acteurs een hoopvol rolmodel zijn, voor die mensen die worstelen met hun ademhaling en daarom stotteren. Laat stotteraars zich niets wijsmaken door ‘nieuw wetenschappelijk onderzoek’. Voor stotteren is gewoon een werkbare therapie. Velen zijn U voor gegaan en kunnen zeggen: ‘Ich bin ein ex-stotteraar!’
Ab Gietelink
(Klassiek tekstregisseur, acteur en ex-stotteraar)